O co nie można pytać na rozmowie rekrutacyjnej?

Nieodłącznym elementem rozmowy rekrutacyjnej są oczywiście pytania, zarówno te, które zadaje rekruter kandydatowi, jak i te od kandydata do rekrutera. Należy przy tym podkreślić, że HR nie ma pełnej dowolności w formułowaniu pytań do potencjalnych kandydatów. Warto mieć to na uwadze, co pozwoli ustrzec się przed wieloma niekomfortowymi sytuacjami na rozmowach o pracę. Kiedy reagować stanowczo na zbyt dociekliwe pytania rekrutera? Jakich pytań nie może on zadawać potencjalnemu kandydatowi do pracy?

Zakazane pytania na rozmowie rekrutacyjnej – co warto wiedzieć?

O tym, dlaczego warto znać przykładowe pytania rekrutacyjne, pisaliśmy już wiele razy. Dziś podejmiemy pokrewny temat, a konkretnie spróbujemy stworzyć listę pytań, których rekruterzy nie mogą zadawać i na które z całą pewnością nie mogą żądać odpowiedzi. Kwestię zakresu pytań rekrutacyjnych reguluje Kodeks Pracy. HR może pytać o podstawowe dane osobowe kandydata, jak imię i nazwisko, dane adresowe, datę urodzenia oraz oczywiście wykształcenie czy dotychczasowe doświadczenie zawodowe. To jasne. Jednak każdy, kto był już choć raz na rozmowie kwalifikacyjnej, wie, że rekruterzy bardzo rzadko ograniczają się do takich pytań i bywa, że dalece wykraczają poza ich zakres.

Oczywiste jest, że na rekrutacji mogą pojawić się pytania ściśle związane z danym stanowiskiem. Programista Java może więc spodziewać się pytań z zakresu swojego środowiska pracy, zaś handlowiec o pytania z zakresu sprzedaży, które oczywiście nie będą wymagać prezentowania przez kandydata informacji poufnych (np. jego wyników sprzedażowych z poprzednich miejsc pracy).

Jest jednak lista pytań, które absolutnie nie powinny paść na rozmowie o pracę. Oto wybrane zagadnienia – o co rekruter nie może pytać na rozmowie kwalifikacyjnej?

pytanie o posiadanie dzieci lub chęć ich posiadania – proces kwalifikacyjny to nie rozmowa na portalu randkowym, rekruter nie może pytać kandydatki, czy ta jest mamą lub planuje niebawem powiększyć swoją rodzinę. Jeśli usłyszysz takie pytanie na rozmowie, masz prawo odmówić odpowiedzi na nie – i to z pełną słusznością
pytania o wyznanie, stosunek do religii – HR nie może żądać od Ciebie, byś podawał/a informacje na temat swojej przynależności religijnej
pytanie o poglądy polityczne – tak samo sytuacja wygląda, gdy usłyszysz pytanie o to, na jaką partię głosujesz, czy jesteś liberałem, a może konserwatystą i jaki jest Twój stosunek do tego lub innego polityka
pytanie o nałogi – bardzo kontrowersyjna kwestia, ponieważ w wielu przypadkach wpływa na wydajność pracownika. Okazuje się jednak, że pracodawca nie ma prawa pytać kandydata o to, czy ten korzysta z używek
pytania o orientację seksualną – kwestia orientacji seksualnej należy do najbardziej prywatnych stref życia każdego człowieka. Potencjalny czy aktualny pracodawca nie ma prawa żądać, abyś ujawnił mu tak wrażliwe szczegóły ze swojego życia.

Czy potencjalny pracodawca może zadać pytanie o niekaralność?

Część kandydatów do pracy boi się, że na rozmowie kwalifikacyjnej usłyszy pytanie o bycie karanym w przeszłości. Czy pracodawca może w ogóle pytać o tę kwestię? Okazuje się, że tak, ale tylko w ściśle określonych przypadkach, w których istnieje podstawa prawna, by żądać stosownego zaświadczenia – dotyczy to np. służb mundurowych oraz pracowników służby cywilnej, ale nie tylko. Udowodnić niekaralność muszą np. doradcy finansowi, a także osoby pracujące w sektorze związanym z bezpieczeństwem.

Jeśli stanowisko, na które aplikuje kandydat, nie należy do zawodów, w których pracodawca miałby podstawy prawne, by żądać zaświadczenia o niekaralności, nie ma obowiązku odpowiadania na pytanie o tę kwestię.